Description
İki min ildən artıq müddət ərzində Azərbaycan numizmatikası milli dövlətçilik tarixini müşayiət edir və öz nümunələri ilə bariz şəkildə təsdiqləyir. Bununla bərabər, çoxəsrlik tarixi boyunca sikkə işi Azərbaycanda bədii sənətkarlıq cəhətdən də yüksək səviyyəyə çatmış və, beləliklə, istər istehsalçıların bacarıq və ustalığını, istərsə də öz dövrünün və cəmiyyətinin estetik dəyərlərini əyani şəkildə göstərmişdir.
XVII əsrin sonu – XIX əsrin əvvəllərində Azərbaycan xanlıqlarının pul-sikkə sistemlərində başlıca nominallar gümüş abbasilər və şahilər idi. Xırda pul kimi fulus ya da qara pul adlandırılan mis sikkələr buraxılırdı. Onların üz tərəfində zərbin yeri və vaxtı göstərilirdi. Zərb edilmə tarixi əsasən monqol-türk təqviminə görə – on iki illik “heyvan” silsiləsinin illərinə uyğun hesablanırdı. Bəzi xanlıqların sikkələrinin üzərində vaxtı ilə Anadolu Səlcuqlu dövlətinin sultanı II Keyxosrovun sikkələrini bəzəyən qədim türk rəmzi “Şir və Günəş” təsvirləri vardır. Əks tərəfdə müvafiq heyvanın təsviri, yaxud ərəb və ya fars dilində yazı olurdu. Xanlıqların ləğvindən sonra da gümüş sikkələr yerli bazarlarda hələ uzun müddət dövriyyədə olmuşdur. Daha sonralar isə qadın geyimlərini bəzəyən aksessuar olaraq numizmatik artefaktdan etnoqrafik raritetə çevrilmişdir.
Bu Azərbaycan sikkələri haqqında olan məlumatın kiçik bir hissəsidir. Biz bu bilikləri qoruyub saxlamaq və irsimizi gələcək nəsillərə ötürməkdə, kiçik də olsa, öz rolumuzu oynamaq istəyirik.
Gümüş və mis sikkələr Naxçıvan xanlığında anonim olaraq nəşr edilirdi. Xanlıqda yalnız gümüş və mis sikkələr zərb olunurdu, çünki qızıl sikkələrin zərb olunmasına ixtiyar yox idi. Naxçıvan xanlığının gümüş sikkələri çox az idi. Amma bir neçə mis sikkələr bu günədək gəlib çatmışdır. Bu sikkə Naxçıvan xanlığının 18 əsrə aid olan gümüş abbasını əks etdirir.
